Polska wieś zmienia się na naszych oczach. Przez wieki była wyłącznie miejscem ciężkiej pracy, a dziś wielu ludzi przyjeżdża na wieś, aby odpocząć. Na obszarach wiejskich pojawiła się infrastruktura przyciągająca coraz więcej gości krajowych i zagranicznych, tworząca nowe miejsca pracy i nowe źródła dochodów poza produkcją rolną. Pieniądze z turystyki wiejskiej są motorem rozwoju lokalnych społeczności.
Mieszkańcy miast, którzy do niedawna tłumnie wypełniali plaże Majorki i Cypru, zmieniają kierunki wakacyjnych wyjazdów. Ludzie wyjeżdżają na wieś, aby odpocząć na łonie przyrody, która oparła się urbanizacji i uprzemysłowieniu. Rozwija się turystyka wiejska, której trzonem jest społeczność lokalna.
Finansowanie projektów turystycznych
Turystyka wiejska polega na wykorzystaniu walorów okolicy, jej dziedzictwa i kultury, wiejskich zajęć oraz życia na wsi. Turyści wybierający wiejski typ wakacji poszukują autentycznego kontaktu ze środowiskiem wiejskim i lokalną społecznością. Są to wartości nieosiągalne dla milionów osób spędzających wakacje na plażach Włoch, Hiszpanii czy Grecji.
Jedną z form turystyki wiejskiej jest agroturystyka, która rozwija się w oparciu o pobyty u rodzin wiejskich prowadzących gospodarstwa rolne oraz zróżnicowane możliwości rekreacji w oparciu o zasoby gospodarstw chłopskich i specyficzne walory obszarów rolniczych. Poprzez unikalne połączenie rolnictwa z turystyką agroturystyka skutecznie konkuruje z ofertami wypoczynku dostępnymi na rynku turystycznym.
Organizatorzy turystyki korzystają z pomocy finansowej państwa polskiego oraz środków UE. W 2025 roku Minister Sportu i Turystyki ogłosił otwarty konkurs ofert na wsparcie podmiotów pożytku publicznego, których jednym z celów lub zadań statutowych jest działalność w obszarze turystyki (w tym ekoturystyki, agroturystyki, przewodnictwa i pilotażu, rekreacji, wypoczynku, hotelarstwa) lub krajoznawstwa.
Na dofinansowanie zadań przeznaczono 12,6 mln zł. Dofinansowanie działań, których celem jest zrównoważony rozwój turystyki może wynieść 80-150 tys. zł, a produktu turystycznego o wysokiej konkurencyjności – 150-250 tys. zł.
LGD a rozwój turystyki
Lokalne Grupy Działania realizują zadania w sferze turystyki, zarówno w zakresie infrastruktury, kształtowania kapitału ludzkiego, jak i promocji turystycznej. Lokalne społeczności mają świetne rozeznanie warunków lokalnych oraz lokalnego potencjału. Celem wspierania inicjatyw gospodarczych w obszarze turystyki są nowe miejsca pracy poprzez tworzenie nowych podmiotów i rozwój istniejących oraz współpraca przedsiębiorców i innych podmiotów (jak np. gospodarstwa rolne) działających w branży turystycznej.
W wielu regionach LGD przygotowują strategie rozwoju turystyki wiejskiej. Strategie najczęściej postrzegają swoje szanse rozwoju gospodarczego poprzez działalność turystyczną, najczęściej rozumianą jako agroturystyka lub ekoturystyka. Za ważne dla rozwoju usług turystycznych uznano poprawę infrastruktury turystycznej o charakterze sieciowym, czego przykładem są szlaki turystyczne, a także promowanie współpracy podmiotów tworzących sieciowe produkty turystyczne, np. ekomuzea, sieć zagród edukacyjnych czy nowe trendy w turystyce wiejskiej.
Promocja regionów przez LGD
Dzięki inicjatywom LGD mieszkańcy miast poznają atrakcje obszarów wiejskich. Projekty LSR koncentrują się na kompleksowej promocji lokalnych zasobów regionu, obejmujących zarówno produkty spożywcze i rękodzielnicze, jak i atrakcje turystyczne oraz usługi. W ramach projektów promowane są miejscowe zabytki oraz dziedzictwo przyrodnicze, w tym lasy, rzeki oraz jeziora, które przyciągają turystów poszukujących bliskiego kontaktu z naturą.
Ważnym elementem strategii promocji regionów jest prezentacja miejsc stworzonych dla turystów, takich jak ośrodki wypoczynkowe i domki letniskowe położone w malowniczych, cichych zakątkach. Dzięki projektom te wyjątkowe miejsca, usługi oraz powstające tam produkty spożywcze, np. wyroby czekoladowe, miody, kiszonki i owoce zyskują nowy zasięg i rozpoznawalność, a ich promocja umożliwia dotarcie do szerszego grona odbiorców.
Przykłady udanych inicjatyw
Polska wieś jest jednym z ostatnich w Europie przykładów zachowania tradycyjnego, kultywowanego od pokoleń krajobrazu kulturowego. Gości krajowych i zagranicznych przyciągają uznane produkty turystyki wiejskiej o bogatej ofercie rekreacyjno-wypoczynkowej, które czerpią z dziedzictwa regionów, prezentują walory polskiej wsi przy wykorzystaniu bogactwa kulinarnego i potencjału mieszkańców obszarów wiejskich.
Obecnie w Polsce działa prawie 8 tys. gospodarstw agroturystycznych, wśród których coraz więcej wyróżnia się najwyższą jakością usług i wyspecjalizowaną ofertą agroturystyczną. Wiele kwater wiejskich ma dobrze przygotowaną ofertę noclegową, żywieniową oraz towarzyszącą. Turyści wybierający miejsca na spędzenie urlopu sugerują się nie tylko dobrymi warunkami noclegowymi i żywieniowymi, lecz dodatkową ofertą gospodarstw agroturystycznych.
Współpraca LGD z sektorem turystycznym
Niezbędna jest jednak poprawa działalności marketingowej LGD w zakresie promocji miejscowych atrakcji. Dotyczy to m.in. publikacji promujących miejscowe produkty i usługi, w tym ogólnodostępnych map z miejscami, gdzie można spróbować lokalnych specjałów. Sprawdzonym pomysłem są filmy promujące najciekawsze lokalne produkty i usługi, dostępne w mediach społecznościowych.
Na ogół niedocenianym instrumentem promocyjnym są wizyty studyjne dla przedstawicieli różnych LGD oraz lokalnych producentów i usługodawców, które umożliwiają wymianę doświadczeń oraz zdobycie nowych narzędzi do promowania lokalnych zasobów.
