Duża część Polaków doskonale wie, że ochrona środowiska, recykling i segregacja odpadów to niezbędne inwestycje w przyszłość. Od nich zależy los naszej planety. Inwestycje w zrównoważony rozwój są wspierane przez Fundusze Europejskie. Celem takich projektów jest dbałość o zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, zapobieganie niekorzystnym zmianom w środowisku naturalnym czy monitoring środowiska. Na działania proekologiczne można otrzymać dotacje z LGD.
Projekty związane z obszarem ochrony środowiska wymagają ścisłej koordynacji i oparcia o wspólne strategie. Głównym odbiorcą tych dofinansowań są rządowe i samorządowe instytucje. Część środków jest jednak kierowana także do pozarządowych organizacji ekologicznych. Dotacje są przeznaczone na zrównoważony rozwój obszarów wiejskich.
Projekty ekologiczne na wsi
Na obszarach wiejskich realizowane są projekty ekologiczne dofinansowywane ze źródeł UE. Są to m.in. Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) czy Europejski Fundusz Społeczny PLUS (EFS+). Środki są dostępne także w programach regionalnych, gdzie za ich realizację odpowiadają urzędy marszałkowskie lub wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Jednostki samorządu terytorialnego mogą finansować działania, które ograniczają negatywny wpływ turystyki na środowisko. W tym celu tworzone są m.in. ścieżki turystyczne czy urządzenia małej architektury, np. pomosty, wieże i wiaty widokowe. W obszarze ochrony środowiska Fundusze Europejskie wspierają także wykorzystanie odnawialnych źródeł energii czy poprawę efektywności energetycznej budynków.
Rozwój rolnictwa ekologicznego
Rolnictwo ekologiczne stanowi najbardziej przyjazną dla środowiska metodę produkcji żywności. Produkcja ekologiczna pozytywnie wpływa na środowisko naturalne. Jest odpowiedzią na zmieniającą się strukturę popytu na rynku i rosnącą świadomość konsumentów, którzy coraz częściej poszukują żywności powstałej w warunkach zbliżonych do naturalnych.
Sektory rolnictwa ekologicznego wymagają stałego wsparcia i ciągłych zmian ukierunkowanych na zwiększanie udziału zarówno ekologicznej produkcji rolnej, jak i produktów ekologicznych na rynku. Z danych rządowych wynika, że w roku 2023 działalność w sektorze produkcji ekologicznej prowadziło prawie 24 tys. producentów ekologicznych, a powierzchnia ekologicznych użytków rolnych wynosiła ponad 636 tys. ha.
Największą powierzchnię ekologicznych użytków rolnych zajmowały uprawy zbóż. Na kolejnych miejscach znajdowały się rośliny okopowe, przemysłowe, warzywa, owoce i orzechy. Z roku na rok rośnie ekologiczna produkcja zwierzęca. Np. znacząco zwiększyła się produkcja mleka krowiego oraz pogłowie zwierząt, szczególnie drobiu.
Ekologia a LGD
Celem Lokalnych Grup Działania jest finansowanie działań proekologicznych. Dlatego
wspierają one organizację inicjatyw promujących zdrowy styl życia i wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców. Grupy działają w oparciu o unijne fundusze. Są one przeznaczone na wzmacnianie potencjału regionu przez realizację projektów zapisanych w Lokalnych Strategiach Rozwoju, które obejmują zarówno wsparcie przedsiębiorczości, jak i ochronę dziedzictwa kulturowego oraz promocję walorów przyrodniczych terenów wiejskich.
LGD integrują społeczność lokalną, zachęcając mieszkańców do współpracy przy inicjatywach poprawiających jakość życia, takich jak rozwój turystyki, rolnictwa ekologicznego, ochrona bioróżnorodności czy organizacja wydarzeń kulturalnych. Pozyskane fundusze można przeznaczyć na termomodernizację budynków, wprowadzanie energooszczędnych technologii czy odnawialnych źródeł energii (fotowoltaika, elektrownie wiatrowe, geotermia oraz biomasa).
Gospodarka odpadami na terenach wiejskich
Obszary wiejskie generują powstawanie wielu strumieni odpadów, w tym odpadów komunalnych oraz odpadów związanych z działalnością rolniczą. Samorządy pozyskują fundusze unijne na projekty związane z gospodarką odpadami. Gminy mogą rozwijać sieci wodociągowe i kanalizacyjne czy finansować powstawanie oczyszczalni ścieków.
Odpady komunalne nie obejmują odpadów z produkcji, rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa, zbiorników bezodpływowych, sieci kanalizacyjnej oraz z oczyszczalni ścieków, pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz odpadów budowlanych i rozbiórkowych.
Współpraca LGD z organizacjami ekologicznymi
Ważnym elementem związanym z ochroną środowiska są kampanie edukacyjne na temat ekologii. Dlatego uzupełnieniem działań inwestycyjnych może być prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych w zakresie ochrony środowiska i efektywnego wykorzystania jego zasobów.
Instytucje odpowiedzialne za ochronę środowiska oraz pozarządowe organizacje ekologiczne mogą korzystać z funduszy unijnych na kampanie edukacyjne, poprawę świadomości ekologicznej mieszkańców i edukację społeczności mieszkających na obszarach chronionych.
Przykłady dobrych praktyk
W skali kraju jest wiele przykładów działań proekologicznych podejmowanych dzięki dotacjom z LGD. Np. w jednej z gmin województwa świętokrzyskiego zorganizowano cykl warsztatów ekologicznych, podczas których uczestnicy zapoznali się z zasadami przygotowania i wykorzystywania naturalnych środków czystości do sprzątania domu.
Każdy uczestnik przygotowywał pięć naturalnych produktów do sprzątania, w tym płyn do czyszczenia mebli, mleczko do czyszczenia łazienki, proszek do prania, uniwersalny płyn do podłogi i proszek do zmywarki.
